Lista ostrzeżeń publicznych Komisji Nadzoru Finansowego. Przypadek Fraktal Trader.

Ewelina Podgrudna

6 min.

25 maja, 2020

Komisja Nadzoru Finansowego jest organem administracji publicznej, który sprawuje nadzór nad rynkiem finansowym w Polsce. Natomiast głównym celem nadzoru nad rynkiem finansowym jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania tego rynku, jego stabilności, bezpieczeństwa oraz przejrzystości, zaufania do rynku finansowego, a także zapewnienie ochrony interesów uczestników tego rynku również poprzez rzetelną informację dotyczącą funkcjonowania rynku.

Utworzenie na wyodrębnionej stronie internetowej Komisji „Listy ostrzeżeń publicznych Komisji Nadzoru Finansowego” podanej do publicznej wiadomości jest zatem wyrazem realizacji celów działania Komisji takich jak zapewnienie bezpieczeństwa, przejrzystości, a przede wszystkim rzetelnej informacji dotyczącej funkcjonowania rynku.

Na „Listę ostrzeżeń” obligatoryjnie wpisany zostaje każdy podmiot, co do którego Komisja Nadzoru Finansowego złożyła zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa określonego w ustawie o nadzorze rynkiem finansowym. Do przestępstw tych należą m.in.:

• prowadzenie bez zezwolenia działalności zastrzeżonej dla funduszy emerytalnych;
• nieuprawnione używanie określenia fundusz emerytalny;
• prowadzenie bez zezwolenia działalności polegającej na gromadzeniu środków pieniężnych innych osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, w celu udzielania kredytów, pożyczek pieniężnych lub obciążania ryzykiem tych środków w inny sposób;
• nieuprawnione używanie określeń „bank” lub „kasa”;
• prowadzenie bez zezwolenia giełdy, giełdowej izby rozrachunkowej lub towarowego domu maklerskiego;
• wykonywanie czynności ubezpieczeniowych lub działalności reasekuracyjnej bez wymaganego zezwolenia;
• wykonywanie działalności agencyjnej z naruszeniem wymogów prawnych;
• wykonywanie czynności agencyjnych bez upoważnienia;
• wykonywanie działalności brokerskiej w zakresie ubezpieczeń  lub w zakresie reasekuracji bez wymaganego zezwolenia;
• wykonywanie czynności brokerskich w zakresie ubezpieczeń  lub reasekuracji bez upoważnienia;
• nieuprawnione używanie określeń wskazujących na wykonywanie dystrybucji ubezpieczeń lub dystrybucji reasekuracji;
• nieuprawnione używanie określenia „program emerytalny”;
• nieuprawnione używanie określenia „indywidualne konto emerytalne” lub „indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego” albo skrótów „IKE” lub „IKZE”;
• prowadzenie działalności inwestycyjnej bez zezwolenia;
• zbywanie tytułów uczestnictwa funduszy zagranicznych wbrew przepisom ustawy;
• tworzenie na terytorium RP wbrew przepisom ustawy oddziałów spółek zarządzających;
• wprowadzenie do obrotu z naruszeniem przepisów ustawy unijnego AFI lub alternatywnego funduszu inwestycyjnego z siedzibą w państwie należącym do EEA;
• wykonywanie wbrew warunkom ustawy działalności zarządzającego z UE;
• wykonywanie obrotu jednostkami uczestnictwa, działalności towarzystwa funduszy inwestycyjnych, działalności zarządzającego ASI, zarządzania zbiorczym portfelem papierów wartościowych przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych bez zezwolenia lub wpisu do rejestru;
• nieuprawnione używanie oznaczeń funduszu inwestycyjnego;
• lokowanie w papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego lub inne prawa majątkowe, aktywów osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, zebranych w drodze propozycji zawarcia umowy, której przedmiotem jest udział w tym przedsięwzięciu, bez wymaganego zezwolenia lub wbrew warunkom określonym w ustawie;
• naruszenie przepisów ustawy w zakresie oferty publicznej papierów wartościowych;
• naruszenie zakazu dotyczącego oferty publicznej papierów wartościowych;
• nieuprawnione prowadzenie działalności w zakresie świadczenia usług płatniczych lub w zakresie wydawania pieniądza elektronicznego;
• nieuprawnione używanie określeń: „usługi płatnicze”, „wydawanie pieniądza elektronicznego”, „instytucja płatnicza”, „mała instytucja płatnicza”, „biuro usług płatniczych”, „instytucja pieniądza elektronicznego” albo „oddział zagranicznej instytucji płatniczej”;
• nieuprawnione zawarcie w imieniu lub na rzecz dostawcy umowy o usługę płatniczą;
• prowadzenie bez zezwolenia  lub upoważnienia działalności w zakresie obrotu instrumentami finansowymi

W przypadku gdy w związku z podejrzeniem popełnienia, któregokolwiek z wymienionych wyżej przestępstw, postępowanie przygotowawcze (które stanowi pierwszy etap postępowania karnego) prowadzone jest przeciwko określonemu podmiotowi z urzędu lub na podstawie zawiadomienia innego niż Komisja Nadzoru Finansowego podmiotu, prokurator zawiadamia o tym Komisję. Wówczas wpis takiego podmiotu na „Listę ostrzeżeń” następuje tylko wtedy, gdy Przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego skorzysta z przysługujących mu uprawnień i przystąpi do prowadzonego postępowania w charakterze pokrzywdzonego.

Fraktal Trader trafia na listę ostrzeżeń KNF

Z taką sytuacją mamy do czynienia np. odnośnie spółek Fraktal Trader (tj.: Fraktal Trader LLC z siedzibą w USA, Fraktal Trader S.C. z siedzibą w Warszawie, Fraktal Trader sp. z o.o. International sp. k. z siedzibą w Łodzi oraz Fraktal Trader sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w Łodzi, FT Szkolenia S.C. z siedzibą w Cieszynie.).

W tym przypadku bowiem Przewodniczący KNF przystąpił do postępowania zainicjowanego przez inny podmiot – w sprawie o czyn z art. 178 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Przestępstwo spenalizowane w tym artykule polega na prowadzeniu działalności w zakresie obrotu instrumentami finansowymi bez wymaganego zezwolenia lub upoważnienia zawartego w odrębnych przepisach.  Za jego popełnienie Kodeks karny przewiduje karę grzywny w wysokości do 5 milionów złotych.

Oprócz firmy (nazwy) podmiotu (a w przypadku gdy podmiot ten prowadzi działalność pod innym oznaczeniem także tego oznaczenia), w związku z działalnością którego złożone zostało zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, kwalifikacji prawnej czynu oraz podmiotu, który zainicjował postępowanie, we wpisie na „Listę ostrzeżeń” wskazane jest również jaka prokuratura prowadzi postępowanie przygotowawcze w sprawie. Umieszczane są w nim także wzmianki o dalszym przebiegu postępowania. W praktyce oznacza to, że we wpisie,  w przypadku wniesienia aktu oskarżenia do sądu, można z czasem znaleźć takie informacje o prawomocnych orzeczeniach jak: wskazanie są­du, da­ty wy­da­nia orze­cze­nia, sy­gna­tu­ry akt, roz­strzy­gnię­cia (ska­za­nie, unie­win­nie­nie, wa­run­ko­we umo­rze­nie, utrzy­ma­nie w mo­cy), natomiast w przypadku braku aktu oskarżenia wzmiankę o prawomocnej odmowie wszczęcia postępowania przygotowawczego albo o prawomocnym po­sta­no­wie­niu o umo­rze­niu po­stę­po­wa­nia.

Jakie zatem znaczenie ma wpis podmiotu na „Listę ostrzeżeń KNF”?

Mówi się, że najcenniejszym towarem w dzisiejszych czasach jest informacja. Czy jednak ze wszystkich dostępnych źródeł informacji właściwie korzystamy?

Przykład firmy Amber Gold, której wiele osób powierzało swoje środki finansowe, pomimo wpisania tego podmiotu na „Listę ostrzeżeń KNF” pokazuje, że niekoniecznie. Być może dzieje się tak dlatego, że wiele osób nie wie o istnieniu tej Listy lub nie sprawdza czy dana firma została na niej zamieszczona. Istotną rolę w tym zakresie pełnią zwłaszcza portale branżowe i organizacje społeczne jak np. Fundacja Trading Jam, które informują  o wpisach podmiotów na „Listę ostrzeżeń KNF”.

Głównym celem prowadzenia przez KNF „Listy ostrzeżeń” jest zaalarmowanie konsumentów i potencjalnych kontrahentów wpisanego na nią podmiotu o tym, iż istnieje podejrzenie co do zgodności działań tego podmiotu z prawem, a co za tym idzie, że rozsądnie jest zachować większą ostrożność w podejmowaniu współpracy z takim podmiotem. Dzięki temu każdy może sam zadecydować, czy podejmie ryzyko inwestowania jakiegokolwiek kapitału i skorzystania z usług takiego podmiotu czy też nie. Tego typu świadomości nie miałby, gdyby „Lista ostrzeżeń” nie była publiczna, ponieważ firmy nie mają ustawowego obowiązku informowania swoich klientów o tym, że zostało wobec nich złożone zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.  

Organy ścigania potrzebują czasu m.in. na zebranie i zabezpieczenie materiału dowodowego, a sądy na rozpoznanie sprawy, informacja o wątpliwościach co do zgodności z prawem i rzetelności działania podmiotu, już na tak wczesnym etapie postępowania – na etapie postępowania przygotowawczego, może nie tylko zmobilizować do bardziej skrupulatnego sprawdzenia tego podmiotu i usług przez niego oferowanych np. poszukania na jego temat informacji chociażby w Internecie, ale przede wszystkim uchronić wiele osób przed skorzystaniem z jego usług i ewentualnymi konsekwencjami z tym związanymi.

Ewelina Podgrudna

Rzecznik Praw Tradera

http://www.kancelaria-podgrudna.com.pl/